Hanefî mezhebine göre cemaatle namaz kılarken, imama uyan kimse Fâtiha’yı ve ardından okunan âyet veya sûreyi imam ile birlikte okumaz.
İmama uyan kimseden, namazda Kur’an okuma yükümlülüğü tamamen düşer (Mevsılî, el-İhtiyâr, I, 170-171).
Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre ise okuma yükümlülüğü tamamen düşmez. İmama uyan kişi, imamın sessiz okuduğu namazlarda, namaz başından itibaren Fâtiha ve sûreyi okur. Sesli okunan namazlarda ise, imamın Fâtiha’yı bitirip kısa ara vermesi esnasında sadece Fâtiha’yı okur (Şirbînî, Muğni’l-muhtâc, I, 249-250).
Hanefîler, “Kur’an okunduğu zaman onu dinleyiniz ve susunuz ki merhamet olunasınız.” (A’râf, 7/204) âyetini ve “Kim imamın arkasında namaz kılarsa, imamın kıraati onun da kıraatidir.” (İbn Mâce, İkâmetü’s-salât, 13), “İmam, kendisine uyulmak için öne geçirilmiştir.” (Buhârî, Ezân, 51), “İmam okuyunca susun.” (İbn Mâce, İkâmetü’s-salât, 13) gibi hadisleri delil olarak kabul etmektedirler.
Şâfiîler ise “Fâtiha’yı okumayanın namazı yoktur.” (Müslim, Salât, 34) hadisi ve benzerlerinin genel anlamlarına itibar etmektedirler.
İMAMA UYMANIN HALLERİ
CEMAATE SONRADAN YETİŞENLERİN VE CEMAATTEN AYRILIP TEKRAR DÖNENLERİN DURUMU
MÜDRİK NEDİR?
Başlangıçtan sonuna kadar imama uyup, imamla namazını tamamlayan kimsedir.
LAHİK NEDİR?
Lahik, namaza imamla başlayıp namaz esnasında abdestinin bozulması gibi bir durumdan dolayı namaza ara vermek zorunda kalan ve bu sebeple namazın bir kısmını imamla birlikte kılamayan kimsedir.
Bu durumda olan kişi usulünü bilirse abdest alıp geldikten sonra cemaate katılarak namazına devam eder. Kılamadığı rekatları imam selam verdikten sonra tamamlar. Usulünü bilmezse namazı baştan tekrar kılar.
(Lahik, kılamadığı rekatları imamla beraber kılıyormuş gibi kılar)
MESBUK NEDİR?
Başlangıçta imamım rekatını kaçıran, imama birinci rekatın rukundan sonra yetişip kalan rekatları onunla kılan kimsedir. Bu rekatlar 2,3,4 olup herhangi birinde imama yetişip uyabilir. (Herhangi bir rekata yetişmenin en son yeri o rekatın Ruku'dur) İmama en son selam vermeden yetişen kimse yine Mesbuktur.
Mesbuk, imam selam verince sehiv secdesi yapmazsa, beklemeden ayağa kalkar ve cemaatle kılamadığı rekatları tek başına tamamlar.
MESBUK HÜKMÜ
Mesbuk imam selam verince (sol tarafa verdiği sırada) kalkar ve kılamamış olduğu rekatları tek başına kılıyor gibi kılar.
(Mesbuk, kılamadığı rekatları tek başına kılıyormuş gibi kılar)
DİNİMİZİ BİLMEK VE ÖĞRENMENİN ÖNEMİ
Müslüman olarak dinimizin emirlerini yerine getirmeliyiz. Dinimizi öğrenmek ve bilmek başlıca sorumluluğumuzdur. Aklımıza takılan şeyleri öğrenmeli, bilgi sahibi olarak ibadetlerimizi yerine getirmeliyiz.
“Bilenler ile bilmeyenler, hiç bir olur mu? Hiç şüphesiz ancak akıl sahipleri (bunu) idrak edip anlar.” Zümer 9
"Sizin en hayırlılarınız, Kur’ân'ı öğrenen ve öğretenlerinizdir."
(Buhârî, Fezâilü'l-Kur'an 21.)
Bir çok ayet ve hadiste bu sorumluluk vurgulanmıştır. Dinimizi öğrenmenin yolu Kur'an Kerim, Peygamber Efendimiz'in sünnetleri ve güvenilir alimlerin kitapları ile mümkündür. Dinimizle ilgili sorularımıza cevap ararken güvenilir kaynaklara dikkat etmeliyiz.
“İlim tahsil etmek her Müslümanın üzerine farzdır."
(İbn-i Mace, Mukaddime:17 )
Buradan da anlaşılacağı gibi dinimizi öğrenmek farzdır. Çünkü dinimizi bilmez isek helali haramı bilemeyiz. Bu da bizi harama ve günaha götürür.
Sonuç olarak hayatımızın her alanını kapsayan dinimizi öğrenmeli ve ilk emir olan "Oku" emri ile şuurlanarak sorumluluklarımızı yerine getirmeliyiz.
